Category: emakume konpositoreak

Artea

IRAKASLEA

Margarita Ruyra de Andrade

GAIA

Zuloagak, euskal artistak

(Gazteleraz)

DATA

2025ko martxoaren 27an

APUNTEAK

Zuloagak, euskal artistak

Margarita Ruyra de Andrade

 

Kulturazalea da zentzu zabalenean, artisautza eta autore moda barne. Enpresa-abokatua da ICADEn (E-1), eta museologiako masterra du Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean. Enpresen administrazioan doktorea da ICADEn, graduondoak ditu marketinean Saint Louis Universityn, fund raising-a University of Indianan eta museoen kudeaketa ICOMen. Espainiako Museologoen Elkartearen eta Museologia Aldizkariaren sortzailea izan zen (10 urtez zuzendu zuen). 2003an, bere senarrarekin – Ignacio Suárez-Zuloaga Gáldiz – CLI marketin-aholkulariak enpresa sortu zuen, aurrezki-kutxen eta bankuen gizarte-ekintzan espezializatua. 2008an Zuloaga Fundazioa sortzeko ideia izan zuen, eta harrezkero bertako zuzendaria izan da. Egun horietan jarri zuen martxan “España Fascinante” tokiko turismoa eta kultura sustatzeko plataforma. 2019an, Valentina alabarekin eta senarrarekin moda motela, artea eta artisautza sustatzeko “EsFascinante” enpresa sortu zuen. Azkoyen Taldeko administrazio kontseiluko kide izan zen hiru urtez.

2018tik “Fundación Joven Compañía de teatro para jóvenes” fundazioaren patroia da. Margaritak ikerketa-atikuluak idatzi ditu Museologia Aldizkarian, Espainiako Informazio Komertziala aldizkarian eta prentsa nazionaleko zenbait hedabidetan. Kultura kudeatzeko irakasle bisitaria ere bada.

2020tik arte erakusketak komisariatzen ari da, besteak beste, “Daniel Zuloaga, zeramikaren aztia”, “Zuloaga, ijitoaren eta flamenkoaren artean” eta “Zuloaga, Goya eta Aragoi: izaeraren indarra”.

Margarita lau seme-alaben ama da: Ignacio, Valentina, Miguel eta Daniel.

Artea eta Pintura

IRAKASLEA

M.ª José Noain

GAIAK

Botticelli: Italiako Errenazimentuko maisua

Velazquezen pintura mitologikoa

(Gazteleraz)

DATAK

2025ko otsailaren 25ean

2025ko martxoaren 4an

APUNTEAK

M.ª José Noain

 

Geografia eta Historian lizentziatua da, Historiaurrea eta Arkeologia espezialitatean, eta Gizarte eta Kultura Antropologian.

Bere ibilbide profesionala Arkeologia Prebentiboan, museoen munduan, komunikazioan eta kudeaketa kulturalean garatu du, eta hogei urte baino gehiagoko esperientzia du Historia, Artea eta Arkeologia ikastaroak ematen.

Irungo Udalerako “Ondarea” eta Irungo Oiasso Erromatar Museorako “Bidasoako Atlas Emozionala” erakusketen komisarioa izan da, Bitamine Faktoriarekin lankidetzan. Azken proiektu horrek Bidasoa ibaiaren memoriari buruzko ikerketa antropologiko bat izan zuen abiapuntu, eta Elena Odriozolak ilustratutako bere testuak ere argitaratu zituen. Bitaminerekin batera, KulturBox proiektuaren arduraduna ere bada, kulturako edukiontzi interaktiboak. Dibulgazio historikoko proiektuen artean, “Las huellas de las mujeres en Hondarribia” nabarmentzen da.

Artikulu zientifikoak argitaratu ditu hainbat aldizkaritan, dibulgazio-artikuluak National Geographic-en (Historia), monografia bat Hondarribiko Historiari buruz eta bi biografia nobelatu -Frantziako Livia Drusila eta Isabel-i buruzkoak-, RBA Edizioetan. Cadena Ser eta Radio Euskadiko irratsaioetan parte hartu ohi du, eta «La Biblioteca Perdida» historiako podcastean aktiboki parte hartu zuen.

Gidoigintza

IRAKASLEAS

Xabier eta Martin Etxeberria

GAIA

Gidoigintza: komikiak eta soinu fikzioak

(Euskeraz)

DATA

2025ko otsailaren 6an

APUNTEAK

Xabier eta Martin Etxeberria

 

Xabier Etxeberria Garro. Euskal idazle eta gidoilaria da. Bere lehen eleberriarekin, “Egun denak ez dira berdin“ (2001, Elkar), Igartza Saria irabazi zuen. Beti narratiban, lan ugari argitaratuak ditu anaia Martinekin batera, hala helduentzat nola haurrentzat ere. Komiki gidoilari gisa ere badihardu anaiarekin tandema osatuz.

Bakarka, “Udazkeneko lorea” (2012, Elkar), “Eman amore” (2015, Elkar) eta “Berriro itzuliko balitz” (2018, Elkar) eleberriak ere idatziak ditu.

 

Martin Etxeberria Garro. Euskal idazle eta gidoilaria da. Bere lehen lanak poesiaren alorrekoak  izan ziren, “Katiluaren ipurdia” (1999, Alberdania) baina narratibazko lan ugari argitaratuak ditu Xabier anaiarekin batera, hala helduentzat nola haurrentzat ere. Komiki gidoilari gisa ere badihardu anaiarekin tandema osatuz.

Bakarka, beste hiru poesia liburu argitaratuak ditu: “Bizikleta bat egingo dut zure izenarekin” (2005, Elkar), “Zakurraren poema eta beste hezurrak” (2018, Elkar) eta “Winston” (2011, Elkar).

 

Haur literaturako ipuin bat, “Airean ere negu usaina nabari da” (1999, Erein) elkarrekin idazteko saiakera egin eta Lizardi Saria eman zieten.

Ordutik, sortzaile tandem gisara, lan ugari idatzi dituzte bai haur literaturan, bai helduen literaturan eta baita azkenaldian komikigintzan ere.

Edozein modutan, norberak bakarka lan gehiago argitaratuak ere baditu.

Umorea

IRAKASLEA

Kike Amonarriz

GAIA

Hau dun/duk umorea, utzi alde batera euskaldun jendea

(Euskeraz)

DATA

2025ko urtarrilaren 23an

APUNTEAK

Kike Amonarriz

Euskal Filologia ikasketak egin zituen Donostiako EUTG-n. Jarduera profesionala euskalgintzaren alor ugaritara bideratu du: euskara elkarteak, soziolinguistika, umorea, komunikabideak… Aitaren eraginez bertsozaletu, eta Tolosako bertso eskolan ibilia da eta bertso-eskolak sortzen ere jardun du. Telebista programetarako bertsoak idatzi izan ditu (Sikofonia, Funtzioa, Txiskola).

Antolatzaile lanak egin izan ditu batik bat. Euskal Herriko Bertsozale Elkartearen sorreran esku-hartze zuzena izan zuen: sortzaile batzordeko kidea izan zen. Ez du izan kargurik Elkartean. Tolosako Udaleko Euskara Zerbitzuburua zelarik bertsolaritza sustatzeko egitasmoak jarri zituen martxan: Tolosaldeko bertso eskola (Lizardi Kultur Elkartearen lankidetzaz) eta Tolosako ikastetxetako plana (ikastetxez ikastetxekoa).

Zientzia

IRAKASLEA

Mikel Abadía Gutiérrez

GAIA

Espazioari begirada bat XXI. mendean

(Euskeraz)

DATA

2024ko azaroaren 28an

APUNTEAK

Mikel Abadía Gutiérrez

Zientzialari zarauztar gazte honek Kimika Zientzietako lizentziatura du. Ondoren, Nanozientzietan masterra egin zuen, eta 2013-2017 aldian fisika-kimikako material konplexuetan doktoretza lortu zuen.
Tsukuba Unibertsitatean (Japonia) eta Hamburgoko Unibertsitatean (Alemaniako) egonaldiak egin ditu.

2018 – 2022 aldian, Eurekan, Zientzien Museoan, eduki zientifikoak garatzeko sailean lan egin zuen.

Gaur egun, Donostia International Physics Centerren (DIPC) ari da lanean, proiektu zientifikoen kudeatzaile gisa.

Euskara bidegurutzean

IRAKASLEA

Kike Amonarriz

GAIA

Euskara bidegurutzean

(Euskeraz)

DATA

2024ko azaroaren 7an

APUNTEAK

Euskara bidegurutzean

Kike Amonarriz

Euskal Filologia ikasketak egin zituen Donostiako EUTG-n. Jarduera profesionala euskalgintzaren alor ugaritara bideratu du: euskara elkarteak, soziolinguistika, umorea, komunikabideak… Aitaren eraginez bertsozaletu, eta Tolosako bertso eskolan ibilia da eta bertso-eskolak sortzen ere jardun du. Telebista programetarako bertsoak idatzi izan ditu (Sikofonia, Funtzioa, Txiskola).

Antolatzaile lanak egin izan ditu batik bat. Euskal Herriko Bertsozale Elkartearen sorreran esku-hartze zuzena izan zuen: sortzaile batzordeko kidea izan zen. Ez du izan kargurik Elkartean. Tolosako Udaleko Euskara Zerbitzuburua zelarik bertsolaritza sustatzeko egitasmoak jarri zituen martxan: Tolosaldeko bertso eskola (Lizardi Kultur Elkartearen lankidetzaz) eta Tolosako ikastetxetako plana (ikastetxez ikastetxekoa).

Bizitzatik fikziora

IRAKASLEA

Iñaki Iturain Azpiroz

GAIA

Bizitzatik fikziora

EUSKARA BIDEGURUTZEAN, BAITA ZARAUTZEN ERE

Hitzaldi honetan, lehenik eta behin, euskarak munduko hizkuntzen artean duen lekua eta kokapena aztertuko dugu ariketa baten bidez, eta nabarmenduko dugu euskara hizkuntza gutxituen aitzindari dela eta euskaldunok badugula erantzukizuna beste hizkuntza-komunitateen aurrean.

Oinarrizko datu soziolinguistikoen azalpena egingo dugu, Euskal Herriko, EAEko eta Zarauzko egoera eta bilakaera landuz.

Euskara bidegurutzean dagoela diogunean zertan oinarritzen garen azalduko dugu: aldaketa globalak mundu osoan, eta aldaketa sozialak eta soziolinguistikoak gure gizartean. Horrekin batera, hizkuntza komunitatearen eraldaketa eta gaurko hiztunen ezaugarri soziolinguistikoak aletuko ditugu hausnarketa puntu hauetara ekarriz: Zergatik ez dugu egiten euskaraz, egin genezakeen momentuetan? Non jarri beharko lirateke lehentasunak?

Amaitzeko, aurrera begira zer egin genezakeen aipatuko dugu: bidegurutzetik ateratzeko oinarri orokorrak eta norberak egin dezakeena.

(Euskeraz)

DATA

2024ko urriaren 31n

APUNTEAK

Deskargatu hemen

Iñaki Iturain Azpiroz

 

Euskal Herriko Unibertsitateko Giza Zientzietako ikasketak eginak ditu. EITB sortu aurretik, telebistarako esatariak prestatzeko, Donostian eratu zen eskolan ibili zen.

Ibilbide profesional ia osoa euskarari lotutako lantegietan eman du, euskararen ezagutza, erabilera eta atxikimendua sustatzeko zenbait alorretan, adibidez irakasle eta teknikari artean, honako erakundeeetan: HABE, HAEE/IVAP, IRALE, eta EJko Hezkuntza Sailaren NOLEGA programan.

Idazteko zaletasuna izan du gaztetatik. Kazetaritza-lanak egin ditu, batez ere. Aia eta Orioko KARKARA herri-aldizkariaren sortzaileetakoa da, eta han aritu eta trebatu da idazten. Artikuluak idatzi ditu hainbat hedabidetan.

Bere jaioterriaren zenbait arlotan egindako ikerketetan oinarritutako liburuak ere argitaratu ditu: bertako euskararen ezaugarriak, historia, hango bertsolariak, arraunlariak… 2014an, honako liburua argitaratu zuen: 1936KO GERRAREN UBERA ORION. GERRA BAT BARRUAN DEGULA.

Azken 10 urteotan bertsoak eta ipuinak idatzi ditu; zenbait sari eskuratu ere bai. Bere azken liburuan “DENBORAREN ZUBIA” Gerrari buruz plazaratutako liburu hartan kontatu zituen giza istorioek barruan sortu zizkioten korapiloak askatzeko balio izan dio.

Historia

IRAKASLEA

Rosa Arrigain

GAIA

29ko krisia eta faxismoaren gorakada

(Gazteleraz)

DATAK

2024ko urriaren 29an

2024ko azaroaren 5 eta 12an

APUNTEAK

Faszismoak

Rosa Arrigain

Tolosan jaioa, Historian lizentziaduna Deustuko Unibertsitatean.

Bigarren Hezkuntzako irakaslea, Andoainen eta Eibarren destinoak dituena, eta Urola-Kosta HHIn klaseak ematen ditu, Zarautz eta Azpeitiko ikastetxeetan.

Funtsean, gizarte-hezkuntzako klaseak eman ditu bigarren hezkuntzan, baita 25 urtetik gorakoentzako unibertsitaterako sarbide-eskolak ere.

Historia, artearen historia eta literatur solasaldiak ere eman ditu.

Nazioarteko geopolitika

IRAKASLEA

Asier Blas Mendoza

GAIAK

Aldaketa eta lehia geopolitikoak, mundu multipolar berria

Konferentzia honek Estatu Batuen nagusitasunaren pean dagoen mundu polobakar baten eta Hego Globalaren gorakadak bultzatutako mundu multipolarraren arteko trantsizio-prozesuan gertatzen ari diren aldaketa eta lehia geopolitikoak azaldu nahi ditu. Lau lehiaketa eremu jorratuko dira: ekonomikoa, militarra, politikoa eta kulturala. Horien bidez, planetak aurre egin behar dien gatazkak eta arriskuak errepasatuko ditugu.

Europar Batasuna eta integrazioa: Mitoak, indarguneak eta ahuleziak

Gerraren ondoren abian jarri zen Europako integrazio-prozesuaren testuinguru geopolitikoa eta helburu nagusiak aztertuko ditu. Arreta berezia jarriko du Europako Ekonomia Erkidegoaren sorreran eta horren inguruan sortu ziren mitoetan. Ondoren, Europar Batasunaren legitimazio-iturriak aztertuko ditu, eta haren indargune nagusiak errepasatuko ditu; ondoren, EBk 2008tik bizi duen krisiaren sarrera gisa dituen ahulgune batzuk azalduko ditu. Azkenik, etorkizunari begira, EBk aurre egin beharreko erronka nagusiak aipatzen dira, Liburu Zurian zirriborratutako agertoki posibleak eta hizlariaren ekarpenak errepasatuz.

(Gazteleraz)

DATAK

2024ko urriaren 15 eta 22an

APUNTEAK

Aldaketa eta lehia geopolitikoak, mundu multipolar berria

Europar Batasuna eta integrazioa: Mitoak, indarguneak eta ahuleziak

Asier Blas Mendoza

Zientzia Politikoan doktorea da (2011), eta Gizarte eta Komunikazio Zientzien Fakultateko irakasle agregatua Politika eta Administrazio Zientzia Sailean.

2006tik irakasle da UPV/EHUn.

Gaur egun, Politika Konparatua, Sistema Politikoa Espainian eta Euskadin, Herritarren Parte-hartzea eta Nazioarteko Politika irakasten ditu.

Ebaluazio positiboa du Docentiaz programan eta ikerketa-tarte bat (seiurtekoa). 2002az geroztik, Parte Hartuz ikerketa-talde sendotuko kidea da. Ikerketa-ildoak honako hauek dira: demokrazia, aniztasun etniko-nazionalaren kudeaketa (power-sharing, federalismoa eta sezesioak), nazioarteko politika eta berrikuntza demokratikoa.

2012an “Manuel Giménez Abad” X. Saria irabazi zuen, “Modelo de democracia en las Comunidades Autónomas Españolas” lanagatik politika eta lurraldea deszentralizatzeari buruzko lanetarako.

Dozenaka argitalpen ditu, besteak beste, “The Jewel in the Crown: Co-optive Capacity and Participation During Austerity in Cardiff and San Sebastian-Donostia” (IJURR, 2018) eta “Power-sharing coalitions in the Basque Country (1987 – 1998): centripetal coalitions vs. consociational coalitions” (Nations and Nationalism, 2018).

Euskadi Irratia Telebistan (EITB) eta Argia aldizkarian kolaboratu ohi du.

2018ko otsailetik, Politika eta Administrazio Zientzien Departamentuko zuzendaria da.

Musika

IRAKASLEA

Marina Lertxundi

GAIA

Musika klasikoa XX. mendearen lehen erdian

(Gazteleraz)

DATAK

2024ko urriaren 3, 10, 17 eta 24an

APUNTEAK

  • Marina Lertxundi, zarauztarra, koru zuzendaritzan lizentziatua da.
  • 25 urtetik gora daramatza koruak zuzentzen. 25 urte eman ditu abesbatzen zuzendaritzan. 14 urte luzez Zarauzko Andre Maria Erregina parrokian Shola Cantorum parrokia-korua zuzendu zuen. Egun Donostiako Ekintza Ikastolan haurren koru bat eta helduen koru bat zuzentzen ditu.
  • Aspaldidanik Gipuzkoan zehar musikaren historiaren inguruko kurtsoak ematen ditu.
  • 2013ko Irailean, Marina Lertxundi Zarauzko “Imanol Urbieta” udal musika-eskolako zuzendari izendatu zuten.