IRAKASLEA
Javier Armentia Fructuoso
GAIAK
Eklipse batzuk!
Eklipseek gizateria liluratu dute, zeinen harrigarria den, eguzki-eklipseetan gertatzen den bezala, gauez eta egunez egitea, edo, ilargiekin gertatzen den bezala, ilargi betea gauean zehar zerbait ilunak hozkatzea.
Hitzaldi honetan eklipseen historian barrena bidaiatuko dugu, zortzi hilabete pasatxori begira; izan ere, 2026ko abuztuaren 12an eguzki-eklipse oso bat ikusi ahal izango dugu gure lurretatik, Iberiar Penintsulan okupatuta izango ditugun hainbat lurretatik lehena. Nola prestatu?
Premiazko zientzia
Zientzia beti ikusi izan dugu jarduera onuragarri gisa, arazoak konpontzeko eta hobeto bizitzen laguntzeko gaitasuna duena. Baina hala da? Zientziak ez ditu beti bere helburuak lortzen: gaixotasunekin, klima-aldaketarekin, bidegabekeriekin… ikusten dugu.
Egia da gurea bezalako gizarte konplexu batean aurre egiten ari garen arazo askok zientziaren beharra izateaz gain, premiazko zientzia egin ahal izatea eta eraginkorra izatea ahalbidetuko duen kontzientzia behar dutela.
Mundu hau arakatuko dugu joera onak eta beharrezko alternatibak bilatuz.
(Gazteleraz)
DATAK
2025ko abendauren 2 eta 9an
APUNTEAK
Javier Armentia Fructuoso
Astrofisikaria eta zientzia-dibulgatzailea. 1993tik, Iruñeko Planetarioko zuzendaria da.
International Planetarium Society-ko administrazio-kontseiluko kide espainiarra da, eta Komunikazio Zientifikoko Espainiako Elkarteko zuzendaritza-batzordeko kidea izan da 2015eko urrira arte. Prentsan, irratian eta telebistan parte hartu ohi du, eta zientzia-gaiei buruzko eztabaida askotan parte hartu du, bereziki teoria sasizientifikoen aurkako polemikan.
Pentsamendu Kritikoaren Aurrerapenerako Elkartearen buru izan da (sasi-zientziaren mozorroa kentzeko erakundea), eta Laetoli argitaletxeak argitaratutako ¡Vaya Timo! bilduma zuzendu du.
1996an Crónicas marcianas programa zuzendu zuen, Iruñea, Madril, Coruña eta Granadako planetarioek egindako 50 minutuko ikus-entzunezkoa, Charo López, Manuel Toharia eta Javier Sardák ahotsa jartzen ziotena.
2002tik Bartzelonako Pompeu Fabra Unibertsitateko Zientzia, Medikuntza eta Ingurumen Komunikazioko Masterreko irakaslea da.
2012 eta 2015 artean, Radio Nacionaleko “Esto me suena” programan zientzia-dibulgazioari buruzko atal bat egin zuen astero, “El vecino de la azotea” izenburuarekin, astronomo izateari erreferentzia egiten diona.
Astronomia-zientzietan espezializatutako beste dibulgazio-programa batzuetan ere ohiko kolaboratzailea izan da, hala nola Alacanteko Radio San Vicente del Rapeig udal-irratiaren “El Cinturón de Orión” programan. Radio San Vicente del Rapeig irrati-katearekin 2009tik, Astronomiaren Nazioarteko Urtetik, 2017ra arte aritu zen lankidetzan, eta 300 emisio baino gehiagoren ondoren amaitu zuen programaren emisioa.
2013az geroztik, sustatzaileetako bat da Joaquín Sevillarekin batera, zientzia zabaltzeko “Ciencia en el bar” proiektua garatzen du.
2002. urtetik Por la Boca Muere El Pez blogaren egilea da. Bertan, astero Diario de Noticias de Navarra egunkarirako idazten duen Milenio iritzi-zutabeak partekatzen ditu, baita zientziari eta gizarteari buruzko beste gogoeta batzuk ere.
2015eko abuztuan, Espainiako Astronomia Elkartearen, Cervantes Institutuaren eta Iruñeko Planetarioaren ekimenez, mu-Arae sistema planetarioaren “Cervantes” izendapena sustatu eta bultzatu zuen. Nazioarteko Astronomia Batasunak 2015eko abenduan onartutako izarraren izendapenarekin batera, Cervantes orbitatzen duten planetak ere izendatzen dira, hala nola Kixote, Dulcinea, Sancho eta Rocinante.
2017ko ekainean, zientzien eta LGBT munduaren arteko harremanak ikusarazteko ekimen bat sortu zuen, “LGTBIQ zientzia: gizarte berri baterako erreferenteen bila” izenekoa.
2020ko ekainaren 22an “Category is: Science Extravaganza” Nebesu eta Arcadik aurkeztutako ScenioTv saioan parte hartu zuen.