Anjel Lertxundi

Anjel Lertxundi Esnal (Orio, Gipuzkoa, 1948ko martxoaren 5a) euskal idazle, literatur kritikari, kazetari eta telebistako gidoilaria da. Ibilbide luzeko idazlea, eleberria, kontakizuna eta saiakera jorratu ditu, baita haur eta gazte literatura ere.

Narratibaren berritzaile handienetakotzat hartzen da hizkuntza honetan, eta esperimentazioak eta eklektizismoak definitzen dute bere lan zabala. Otto Pette (1994) eleberriaren ondoren (Las últimas sombras gisa itzulia), ezinbesteko lantzat hartua, Europako sinesmen tradizionalen gaia jorratu zuen, deabrua protagonista zuten elezaharrak, esaterako, eta horren emaitza Alberdania argitaletxeko Ifrentzuak sailean argitaratu zen. Seriea honako hauek osatzen dute: piztiaren izena (kontakizun liburua), Azkenaz beste (eleberria), Argizariaren egunak (eleberria) eta Letrak kalekantoitik (saiakera). Piztiaren izena (1995) Faustoren mitoari buruzko kontakizun sorta bat da. Lertxundik bost urte geroago berregin zuen saila, eta gaztelaniaz argitaratu zen El huésped de la noche (Alfaguara, 2001) nobela labur bihurtu zuen. Azkenaz beste (1996) lanak Norak eta bere aitak jasaten duten zigorra jorratzen du, kalesa beltz batean betirako noraezean ibiltzera kondenatuak. 1999an gaztelaniaz argitaratu zen Un final para Nora (1999) izenarekin. Argizariaren egunak (1998), heriotzari eta obsesioei buruzko bi planotako gogoetari heltzen dio. Gaztelaniaz Los días de la cera (2001, Alfaguara) bezala argitaratu zen.

Telebistan lan egin du, telesailetarako gidoiak idazten eta aholkulari gisa. Berak idatzi eta zuzendutako Hamaseigarrenean, aidanez (“a la dieciséis, al parecer”) eta Karelatik (“por la borda”) filmekin ere kolaboratu du zinemaren munduarekin. Idatzizko hainbat komunikabidetan kolaboratzen du, besteak beste, Berria egunkarian, non zutabe bat idazten duen egunero. Zinemara egokitu den beste eleberri bat Zorion Perfektua (Zorion perfektua) da, nahiz eta berak ez zuen haren egokitzapenean parte hartu.

1982an, Euskal Idazleen Elkartearen sorreran parte hartu zuen, eta bertako lehen lehendakaria izan zen (1982-1985).

Lertxundik bi aldiz jaso du euskarazko narratibaren Kritikaren Saria. 1983an Hamaseigarrenean, aidanez eta 1991n Kapitain Frakasa. 1999an Euskadi Literatura Saria jaso zuen Argizariaren egunak lanagatik. 2010ean Espainiako Saiakera Saria eskuratu zuen Vidas y otras dudas (Eskarmentuaren paperak) lanagatik. Rosalia de Castro saria ere jaso du, bere ibilbide literarioaren aitorpen gisa.